Komunikacja miedzynarodowa

Można się niekiedy spotkać z poglądem, że poziom międzynarodowego komunikowania ? w tym zwłaszcza za pośrednictwem mass mediów ? jest najlepszym kryterium oceny rozwoju współpracy między państwami, ważniejszym niż np. handel czy dyplomacja, zaś natężenie jednostronnej propagandy najdokładniej odzwierciedla napięcia i konflikty. Można by się w tym stwierdzeniu doszukać racjonalnego jądra, ale w całości trudno je przyjąć, nie przemawia bowiem do przekonania sztuczne przeciwstawienie propagandy komunikowaniu. Gdyby to rozumowanie doprowadzić do logicznego końca, to nie sposób byłoby się ustrzec absurdalnej konkluzji, że w tej dziedzinie najwięcej szkody wyrządzają współpracy międzynarodowej same państwa, one to bowiem ? twierdzi większość badaczy ? rozwijają propagandę kosztem autentycznego komunikowania. Trudno się zgodzić z wieloma poglądami, które dalece minimalizują rolę komunikowania i przypisują mu wszelkie zło na tej tylko podstawie, że jest ono dziś dalekie od ideału. Brytyjski badacz, Joseph Frankel przyznaje wprawdzie, że dzięki przekazom z innych krajów możemy sobie wyrobić pogląd na temat dzielących nas różnic, ale gdy te odrębności są raz uświadomione, prowadzą często do następnego niezrozumienia innych; do przekonania, że ta druga I strona bardzo się od nas różni. W ten sposób wykształca się stereotyp całkowitej obcości innej kultury, którą później bardzo trudno zmodyfikować